از 230 سال پیش تا کنون انتخابات ریاست جمهوری آمریکا در اولین سه شنبه بعد از اولین دوشنبه ماه نوامبر سال های زوج برگزار شده است.

فرآیند کاندیداتوری نهایی در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا شامل دو مرحله است: انتخابات مقدماتی و  نامزدی در کنوانسیون های حزبی.

منظور از انتخابات مقدماتی رقابت های درون حزبی است که افراد برای کسب حداکثر حمایت های اعضای حزب و همچنین رهبران حزب به رقابت می پردازند. فرآیند های رقابت هم متفاوت است. در برخی ایالت ها بدون رای اعضای حزب، صرفا رهبران ایالتی حزب بعد از جلسات زیاد کاندیدای خود را از میان کاندیداهای مطرح هر حزب، انتخاب می کنند و به کنوانسیون ملی حزب که در تابستان سال انتخابات برگزار می شود معرفی می کنند. این روش اکنون تنها در تعداد انگشت شماری ایالت اجرا می شود.

روش مصطلح تر که از سال 1900 آغاز شده است، رای گیری از همه اعضای حزب ایالتی و نه فقط رهبران را شامل می شود که در آن از طریق فرآیند انتخابات کاندیدای آن ایالت مشخص می شود.

 در انتخابات مقدماتی به غیر از معرفی کاندیدا، اعضای هیات انتخابی ایالت (آرای الکترال) جهت شرکت در کنوانسیون ملی حزب نیز انتخاب می شوند. این اعضای هیات انتخابی وظیفه دارند که با شرکت در کنوانسیون ملی حزب، به صورت رسمی اعلام کنند که ایالت مزبور آنان از چه کاندیدایی در انتخابات ریاست جمهوری حمایت می کند؟

هیات های انتخاب هم بسته به جمعیت هر ایالت اعضای آن متغیر است. مثلا ممکن است یک ایالت 100 عضو هیات انتخابی داشته باشد و ایالت دیگر 30 عضو هیات انتخاب.

با این حال شیوه تخصیص آرای الکترال به کاندیداها در فرآیندهای حزب جمهوری خواه و دموکرات فرق می کند.

در انتخابات مقدماتی حزب جمهوری خواه هر کاندیدایی که بتواند اکثریت آرای اعضای حزب را تصاحب کند تمام اعضای هیات انتخابی (الکترال) نیز از آن او می شوند و در کنوانسیون ملی حزب به او رای خواهند داد. برعکس در انتخابات مقدماتی حزب دموکرات بسته به میزان رای هر کاندیدا تعداد مشخصی از اعضای هیات انتخابی به آن کاندیدا اختصاص داده می شود. مثلا اگر در یک ایالت 100 هزار نفر در انتخابات درون حزبی شرکت کنند و آن ایالت 100 عضو هیات انتخابی داشته باشد بسته به میزان رای یک کاندیدا در انتخابات مقدماتی تعدادی از اعضای هیات انتخابی به وی تعلق می گیرند. اگر کاندیدای الف 55 هزار رای و کاندیدای ب 45 هزار رای به دست آورند به کاندیدای الف 55 و به کاندیدای ب 45 عضو هیات انتخابی و یا رای الکترال تعلق خواهد گرفت. این در حالی است که در وضعیت مشابه در فرآیند حزب جمهوری خواه، کاندیدای الف همه اعضای هیات انتخاب را از آن خود می کند و کاندیدای ب علی رغم رای 45 درصدی بازنده مطلق خواهد بود و هیچ تعدادی از هیات انتخاب را برنده نخواهد داشت. این سیستم انتخاباتی حزب جمهوری خواه بر مبنای اصل "فقط یک برنده" تنظیم شده است.

انتخابات مقدماتی در بیش از نیمی از ایالت ها در یک سه شنبه در نیمه دوم ماه مارس برگزار می شود که به "سه شنبه بزرگ" معروف است. معمولا در سه شنبه بزرگ تقریبا تا حدود زیادی تکلیف کاندیدای حزب مشخص خواهد شد. از این رو بسیاری از ایالت ها تلاش می کنند که انتخابات مقدماتی خود را قبل از سه شنبه بزرگ برگزار کنند چون بعد از سه شنبه بزرگ تقریبا انتخابات های باقی مانده اهمیت کمتری خواهند داشت.

در مرحله بعد و در کنوانسیون ملی حزب که در تابستان سال برگزاری انتخابات برگزار می شود بیش از 5500 نماینده (دارای رای الکترال) در حزب دموکرات و بیش از 2300 نماینده (دارای رای الکترال) در حزب جمهوری خواه شرکت می کنند. معمولا این نماینده ها عینا همان رایی که در ایالت های خود به کاندیداهای مختلف داده شد، به کنوانسیون ملی منتقل می کنند. علاوه بر هیات های انتخاب (الکترال) که از ایالت ها رهسپار کنوانسیون ملی می شوند، افرادی چون سناتورها و نمایندگان مجلس نمایندگان که به هر یک از احزاب تعلق دارند، روسای جمهور سابق، رهبران حزب، روسای کمیته های ملی و برخی دیگر از شخصیت های سیاسی نیز در کنوانسیون ملی حق رای دارند.

در نهایت فردی به عنوان کاندیدای نهایی هر حزب معرفی خواهد شد که بتواند اکثریت به علاوه یک این آرای الکترال را به دست آورد. مثلا اگر یک کاندیدای دموکرات بتواند 2751 رای الکترال را به دست آورد به عنوان کاندیدای نهایی حزب دموکرات معرفی می شود. البته معمولا هر کاندیدایی که در انتخابات مقدماتی ایالت ها بیشتر از باقی کاندیداها مورد اقبال قرار گرفته و رای آورده باشد در کنوانسیون ملی حزب به عنوان کاندیدا انتخاب خواهد شد.

 در طول چند روز برگزاری کنوانسیون ملی شخصیت های سیاسی، کاندیداها، سناتورها، سران حزب، مقامات اجرایی و سیاسی سابق، روسای جمهور سابق و بسیاری دیگر از متنفذان اقتصادی،سیاسی و هنری به ابراز نظر و سخنرانی در خصوص کاندیداهای مختلف می پردازند.

کاندیدای انتخاب شده توسط این هیات های انتخاب و یا الکترال که از سراسر ایالت های مختلف در کنوانسیون ملی حزب شرکت می کنند برای رقابت با کاندیدای رقیب خود از حزب مخالف وارد کارزار انتخاباتی می شوند که نزدیک به 4 ماه طول خواهد کشید.

در طول این چهار ماه هر یک از کاندیداها با تشکیل کمپین ها و کاروان های انتخاباتی تلاش خواهد کرد هم حمایت های مالی برای هزینه های انتخاباتی کسب کند، هم اعضای حزب خود را به پای صندوق های رای بکشاند و هم حمایت آرای غیر حزبی که در مواقع انتخابات بسیار با اهمیت است را به دست آورد. رسانه ها در این میان نقش بسیار برجسته ای در گرایش های رایی مردم دارند. مناظره های انتخاباتی هم که تقریبا آخرین مرحله در تبلیغات و تلاش برای کسب رای بیشتر توسط کاندیداها به شمار می روند تا حدود زیادی بر رای مردم تاثیرگذار است. مناظره هایی که دو یا سه بار بین کاندیداهای ریاست جمهوری و یک بار هم بین کاندیداهای معاونت ریاست جمهوری برگزار خواهد شد.

 در روز برگزاری انتخابات، رای دهندگان مانند انتخابات های مقدماتی باید هم رای خود را به کاندیدای ریاست جمهوری و معاون وی بدهند و هم هیات های انتخابی خود را برای انتخاب رئیس جمهور معرفی کنند. در نهایت فردی که موفق شود بیشتر از رقیب خود آرای هیات انتخابی و یا الکترال را از آن خود کند، برنده انتخابات ریاست جمهوری خواهد شد.

معمولا تعداد آرای مستقیم مردم به یک کاندیدا با تعداد آرای الکترال اختصاص داده شده به آن کاندیدا برابری می کند حتی اگر فردی رای مستقیم بیشتری داشته باشد آرای الکترال بسیار بیشتری نصیب وی خواهد شد، چون انتخابات ملی ریاست جمهوری دقیقا مانند انتخابات مقدماتی حزب جمهوری خواه بر اساس اصل "فقط یک برنده" تنظیم شده است. مثلا اگر یک کاندیدا از 700 هزار رای ایالت ایکس بتواند 400 هزار رای را از آن خود کند تمام آرای الکترال آن ایالت به وی تعلق خواهد گرفت. تعداد کل آرای الکترال ریاست جمهوری آمریکا 538 رای است که هر فردی بتواند حداقل 270 رای را از آن خود کند به سمت ریاست جمهوری آمریکا خواهد رسید.